17 Eylül 1967, sadece Türk futbolunun değil; ülke tarihinin de en büyük facialarından birine sahne oldu. Kayserispor ile Sivasspor arasında oynanan 2. Lig maçında çıkan olaylarda 43 insan hayatını kaybetti. Trajedi, birçok kez ülke futbol gündemine gelse de hakkında çok fazla detaylı çalışma yapılmamıştı.
Ülkemizde sadece TRT’nin yapmış olduğu 8 dakikalık bir belgesel bulunurken, İtalyan devlet televizyonu RAI, Türkiye’ye gelerek hem Sivas’ta hem de Kayseri’de bu konuyla alakalı röportaj yapmıştır.
1966 yılında 3 takımın birleşmesiyle Kayserispor kuruldu. 1967 yılında ise Sivasspor kuruldu. Bu iki takım da 2. ligden lige başladılar. Ve 1967-1968 sezonu fikstürü belirlendi ve iki komşu şehir arasındaki ilk karşılaşmanın 17 Eylül 1967 tarihinde Kayseri Atatürk Stadyumu’nda yapılacağı duyuruldu.
1940’lardan o güne değin Sivas’ta ticaret büyük ölçüde Kayserili tüccarlar tarafından gerçekleştiriliyordu. Bu durum Sivaslılar tarafından pek hoş karşılanmıyordu.
17 Eylül 1967’de oynanacak maç öncesinde de Kayseri ve Sivas’ın diğer kulüpleri arasındaki maçlarda da bazı olaylar yaşanmıştı. 1965’te Sivas Sümerspor – Kayseri Şekerspor maçında bazı taraftarlar yaralanmış, 1966’da oynanan Kayseri Havagücü – Sivas Sümerspor maçında da sakatlanma ve yaralanmalar olmuştu. Kayserispor’un ilk defa karşılaşacağı maçtan 7 gün önce 10 Eylül 1967 tarihinde oynanan Kayseri Havagücü – Sivas Dört Eylül maçında da iki takım futbolcuları arasında olaylar çıkmıştı.
17 Eylül 1967 Maç Günü
Sivaslılar maçın oynanacağı gün 20 minibüs, 40 otobüs ve trenle Kayseri’ye vardı.
21 bin taraftarın tribünde yer aldığı maç saat 16:00’da başladı. Maçın 20. dakikasında Kayserispor takımının futbolcusu Küçük Oktay, attığı gol ile takımını 1-0 öne geçirdi. Tanıkların anlatımlarına göre gole sevinen Kayseri taraftarlarına Sivas tribünleri tepki gösterdi. Sivaslıların Kayseri taraftarlarına taş atması sonucu panik başladı ve kaçışmaya başlayan çocuklardan ikisi ezilerek yaşamını yitirdi.
Kayseri taraftarlarının amigoları tarafından gaza getirilmesiyle beraber Kayserililer bıçak, taş ve sopalarla Sivasspor taraftarlarının üzerine yürümeye başladı. Bunun üzerine Sivaslıların yer aldığı tribünde başlayan panik sonucu binlerce Sivas taraftarı demir kapılara yüklendi. Demir kapıların açılmaması ve stat çıkışındaki düzensizlikler yüzünden 41 Sivaslı olay yerinde havasızlık ve sıkışmadan yaşamını yitirdi. 500’ü aşkın kişi de sopa, bıçak ve taş darbeleriyle yaralandı.
Maçın ardından sahada olan olayların ne kadar gergin olduğunu TFF’nin, eski Fenerbahçeli ve o dönemki Sivasspor kaptanı Hilmi Kiremitçi’ye futboldan men cezası vermesinden anlayabiliriz.
Maç Bitti Ama Olaylar Bitmedi
Sivaslı taraftarlar kendilerini stadyumun dışına attı ve stat çevresine park edilmiş 60 kadar Kayseri plakalı arabanın ve spor salonunun çerçevelerini kırarak topluca stadın 5 kilometre uzağına park ettikleri araçlarına doğru yol aldılar. Sivaslı taraftarlar şehrin 50 km dışında durdurdukları Kayseri plakalı araçları da ateşe verdi.
Bu olayların ardından Kayseri’de Sivas plakalı araçlar yakıldı ve Sivas taraftarları dövüldü. Bu durumu öğrenen Sivaslılar galeyana gelerek, Sivas’ta bulunan Kayserililere ait dükkânlara zarar verdi ve Kayseri plakalı araçları yaktı.
18 Eylül 1967 tarihinde “Kayseri Ülker” gazetesinde olay, “Müessif olaylar genellikle Sivas’tan Kayseri’ye gelen 6 bine yakın seyircinin aşırı taşkınlığı ve işi çığırından çıkarması yüzünden meydana gelmiş bunun neticesi olarak yine Sivaslı seyirciler arasında doğan panik insan kaybının bu kadar yüksek olmasına yol açmıştır.” ifadeleriyle okuyuculara aktarıldı.
19 Eylül 1967 tarihinde “Sivas Haber” gazetesinde Katil Şehir: Kayseri başlığı ile haberi yapılan olay, bambaşka bir şekilde aktarılmış ve ölümlerin, yaralanmaların sebebi taş ve bıçak darbeleri gösterildi. Ayrıca olay esnasında bir polisin 2 Sivaslı taraftarı gözlerinin önünde zalimce öldürdüğü belirtildi. Yazının ilerleyen kısmında Sivaslı gazeteci “bizlere vururken, onların Türklüğünden şüphe ediyoruz. Hiçbir Kayserili çıkıp da ben Türküm diyemez, dese dahi yaptıkları hareket bizim kaybettiklerimizi geri getiremez. Bundan böyle Kayserilileri Türk toprakları içinde yaşayan casus olarak tanıyacağız” ifadeleri kullanıldı.
Maçta 40 kişinin öldüğü, kısa süre içerisinde Sivas’a da yayıldı, bunun üzerine; Sivas’ta Kayserililere yönelik olası bir olayı önlemek için tedbirler alındı. Sivas’a 10 kilometre uzaklıktaki Kayseri köprüsü ve Sivas’taki Kayserililere ait dükkân ve binaların önüne jandarma ve polis görevlileri yerleştirildi. Fakat alınan bütün önlemlere rağmen olayların akşam saatlerinde duyulması üzerine halk sokaklara döküldü ve Kayseri’ye giden 5 bin Sivaslının durumunu öğrenmek için geceyi Kayseri yolu üzerinde geçirdi.
Sabah saatlerinden sonra Sivas’ta yaşayan Kayserililere yönelik bir sürü saldırı başladı. Kayserililere ait onlarca dükkân yağmalandı ve ateşe verildi. Sahibi Kayserili olan Büyük Belediye Oteli’nin yatakları caddeye atılıp yakıldı. Polisler Sivas taraftarının tepkisini çekmemek için müdahalede bulunmadı. Tahrip ve yağma olayları sırasında ölü ve yaralı olmasa da pek çok Kayserili Sivas’ı terk etmek zorunda kaldı.
Kayserililere ait olan 3 evin eşyaları dışarı çıkarılıp ateşe verildi. Sivas’ta çıkan olayların büyümesi üzerine Sivas askeriyesinden yardım talep edilmiş, bunun yanı sıra Malatya, Tokat ve Erzincan’dan da birlikler gelmiştir.
Sivas’taki olayların sorumlusu oldukları gerekçesiyle 11 kişi tutuklandı. Sivas’taki bu olayların ardından Kayseri-Sivas girişleri kapatıldı. İki şehir arasında düzenlenen otobüs seferleri iptal edildi. Güvenlik güçlerinin sayısını arttırmak amacıyla yaralıların tedavi gördüğü Kayseri Devlet Hastanesi’nin önüne Polis Koleji öğrencileri yerleştirildi.
Başbakan Süleyman Demirel, Rusya’ya yapacağı ziyareti erteledi. Radyodan yaptığı konuşmada şu sözleri söyledi: Şuursuz tahriklerle devam ettirilmek istenilen bu hadisenin futbol tarihimizde tek kalmasını temenni ederim Ayrıca, spor işleriyle görevli Devlet Bakanı Kamil Ocak yaptığı açıklamada, Türkiye İkinci Ligi’nin kaldırılmasını teklif edeceğini ve bunun da gerçekleşmesi için de bu sebebin kâfi gelebileceği açıklamasında bulundu.
Kayseri’de olaylara neden olan 8’i Sivas, 18’i Kayserispor taraftarı 26 kişi tutuklandı. Maç esnasında ve sonrasında çıkan olaylar nedeniyle iki takım 17 maç saha kapama cezası aldı. Olayları iyi yönetemediği için Kayseri valisi ve emniyet müdürü görevden alındı. İki takım arasında yarım kalan maç 1968 yılında Ankara’da oynandı, Kayserispor maçta 1-0 galip geldi. Bu maçın ardından uzun süre Kayserispor ve Sivasspor aynı gruplarda mücadele etmedi.
Bu olayın küçük bir kopyası, 4 ölü ve yüzden fazla yaralıyla sonuçlanan 25 Haziran 1969 tarihli Kırıkkalespor – Tarsus İdman Yurdu maçında yaşandı.
Maçta Kayserispor’un kaptanlığını yapan Şevki Karaferya başta olmak üzere sahada yer alan ve hayatta olan birçok futbolcu yıllar sonra yapılan röportajlarda kendilerinin tanıklıklarına başvurulmadığını ve olayların yeterince araştırılmadığını belirtmiştir.
Ayrıca olaylardan yıllar sonra Kayserispor adına golü atan Küçük Oktay “Keşke ayağım kırılaydı da o golü atmayaydım” demiştir…