Kumarbaz Yanılgısı – Monte Carlo Yanılgısı

Kumarbaz Yanılgısı bir diğer adıyla Monte Carlo Yanılgısı sadece kumarbazlar için değil günlük hayattaki herkes için geçerli olan bir ön yargıdır. Kısaca; bir şeyin geçmişte beklendiğinden daha az ortaya çıkmasından dolayı yakın bir gelecekte ortaya çıkma olasılığının çok yüksek olduğunu kabul eden, formel olmayan bir yanlış türüdür…

Açıklayıcı bir örnek verecek olursam; 

Ruleti 1000 sefer çevirirseniz, kırmızı ve siyahın gelme sayıları 500’er olacaktır. Buradan hareketle, 6 sefer üst üste siyahın geldiği bir masada 7’nci elde kırmızının gelme ihtimali daha fazladır. İşte yanılgı! Çünkü kırmızı veya siyahın gelme olasılıkları bu elde de hala %50’dir.

Bu da aynı yanılsamaya gerçek hayattan bir örnek:

Eğer bir hava yolu yolculuğu yapacaksanız, kendi emniyetiniz için yanınıza bir bomba alın. Çünkü aynı uçağa bombalı iki yolcunun birden binme olasılığı neredeyse sıfırdır!

Okulda hoca sınavları okuyor ve art arda 8 tane 100 veriyor, 9. sınav kağıdını incelerken de düşünmeye başlıyor…

Çok mu yumuşak davranıyorum acaba öğrencilere?

9. sınav kağıdını bu yüzden aşırı katı inceliyor ve Kumarbaz Yanılgısı nedeniyle çöpe gidiyor bir anda.

İlk çıkış noktası; 

Bu yanılgının Monte Carlo Yanılgısı olarak da adlandırılmasının nedeni 1913 yılında Monte Carlo kumarhanesindeki bir rulet masasında topun 26 kere art arda siyaha düşmesidir. Bunun olasılığı ise 136.8 milyonda 1.

Art arda siyahın geldiğini gören müşteriler ise kırmızıya bahis basmak için birbirleri ile yarışmışlar fakat defalarca kez kaybetmişler, kumarhane de köşeyi dönüş tabi ama konumuz bu değil.

Final;

Zar oyunu oynayalım. Masa zar atıyor, oyuncular da gelecek sayıya bahis yapıyorlar. Oyuncu zarı bilirse yatırdığının 3 katını kazanacak. Oyun 2 devreden oluşacak. İlk devrede 6 kere zar attık.  2 kez 1, 2 kez 5 ve 2 kez de 6 gelmiş olsun. Şimdi oyundaki kumarbaz şöyle bir mantıkta bulunsun. İlk yarıda 2, 3 ve 4 rakamları hiç gelmedi. İkinci yarıda da 6 zar atışı yapılacak öyleyse daha önce gelmeyen bu rakamlar ikişer sefer gelmek zorunda. Çünkü her birinin gerçekleşme olasılığı 1/6 yani 2/12. Toplamda 12 kere zar atılacağından 2, 3 ve 4’ün iki kere atılacağına, 1, 5 ve 6 rakamlarının ise hiç çıkmayacağına dair bahse girer. Oyunun başında 2’şer kere çıkan bu rakamlar daha fazla gerçekleşemez. Bu, olasılığa aykırı.

Oysa bu olayların hepsi bağımsızdı. Bütün devrelerde sayıların gelme olasılığı aynıydı. Çünkü evrende hiçbir iş akıllı sistem gibi işlemez. Bir hafızaya sahip değiller. Adalet duygusuna sahip değiller. “aa bak 2 rakamı hiç gelmedi durumu eşitleyeyim vb.” geçmişte meydana gelen olaylardan etkilenerek tahmin yapacak olursak kumarbazın yanılgısına düşeriz.

SON;